İşletme finansmanı, şirketlerin borç sermayesi veya yatırımlarını; diğer bir deyişle büyüme stratejilerini dış kaynaklardan elde etmeleri anlamına gelmektedir. İşletmeler genellikle, başlangıçtan faaliyetlerini sonlandırma veya işletmenin satışına kadar çeşitli örgütsel gelişim aşamalarından geçmektedir. İşletmenin hangi aşamasında olursa olsun, finansman önemli bir başarı faktörü, büyüme ve organizasyonel gelişim seviyelerine ulaşmanın bir aracıdır. Konuyla ilgili önemi tanımlar; “finansman kararı”, “yatırım kararı” ve “reel varlık” olarak karşımıza çıkmaktadır.

Özetle; işletmelerin yatırım ve faaliyet dönemlerinde gerekli olan kısa, orta ve uzun vadeli fonları en uygun koşullarda ve miktarda tedarik etmesi “finansman kararı”, bu fonları işletmenin faaliyetlerini sürekli kılmada etkin olarak kullanması ve bu amaçlara yönelik alınan kararlar da “yatırım kararı” olarak tanımlanmaktadır. İşletmeler, faaliyetlerine yönelik olarak; ticari, sanayi veya hizmet için bazı varlıklara ihtiyaç duymaktadır. Bu varlıklar da “reel varlık” olarak tanımlanmaktadır. Kavram olarak ayırt edilmesi gereken; fabrika/ tesis/ bina, makine/ tezgâh, araç, demirbaş ve stok gibi varlıklar reel yani maddi varlıklardır. Patent ve ticari marka ise maddi olmayan varlıklardır. Her alanda dijitalleşmenin geldiği noktada; ticarette hangi boyutlarda olursa olsun, maddi olmayan varlıklar maddi varlıklar kadar önemli olmaktadır. Kısaca sosyal medya olarak adlandırılan küresel seviyedeki pek çok uygulama, marka değerleri dikkate alındığında bu durumun en önemli kanıtıdır.

İşletme finansmanı;

• Finansal analiz ve denetim
• Finansal planlama
• Aktiflerin yönetimi
• İhtiyaç duyulan fonların tedariki
• Fonların ihtiyaca göre kullanımı
• Özel finansal sorunların çözümü

başlıklarında karşımıza çıkmaktadır.

Başlangıç Finansmanı

Başlangıç aşamasında, işletme bir finansal geçmiş kaydı oluşturmadığı için finansmanın sağlanmasında zorluklarla karşılaşılabilir. Girişimciler küçük işletmelerin başlangıç maliyetlerinin çoğunu finanse etmek için kişisel tasarruflara ve/ veya kişisel kredilere başvurabilirler. Melek yatırımcı olarak ifade edilen bir grup yatırımcı; sağlam bir iş planınız ve büyük bir potansiyele sahip benzersiz bir fikriniz olması koşuluyla, diğer bir finansman kaynağı olabilir. Ancak gelişmiş ekonomilerin piyasa koşullarında daha mümkün olan bu seçenek, gelişmekte olan ve az gelişmiş ekonomilerde ise az rastlanır olarak karşımıza çıkmaktadır.

Erken Büyüme Aşaması

Erken büyüme aşamasındaki finansman, şirketin sürekli büyümesi ve sürdürülebilirliği için hayati öneme sahiptir. Yeni bir işletmenin bu aşamadaki pazarlama ve genişleme stratejilerini finanse etmek için paraya ihtiyacı vardır. Söz konusu aşamada, stratejik büyüme planlarını finanse etmek için gelirler kullanılır. Bankalar, işletme kredisini erken büyüme aşamasındaki şirketlere, işletme modelinin uygulanabilirliğini kanıtlamak için hâlihazırda mali kayıtlara sahip olduklarından başlangıca göre daha fazla verme eğilimindedir. Risk sermayedarları da bu aşamada daha fazla ilgi gösterebilir. Çünkü, genel olarak faal olan işletmelere yatırım yapmayı tercih ederler.

Kredi Hatları

Erken büyüme aşamasını geçen şirketler, bankalar ve tedarikçilerle birlikte yenilenen kredi limitlerini güvence altına almak ve sürdürmek için yeni fırsatlar bulabilir, böylece ürünlerini veya çözümlerini kısa veya orta vadede sürekli olarak finanse edebilirler. Genişleme aşamasında, hızlı büyümeye daha az odaklanırken, operasyonel verimlilik elde etmek ve karlılığı sürekli artırmak yüksek öncelikli hale gelmektedir. Bu, yenilenen kredi limitlerini özellikle önemli hale getirebilir. İşiniz büyüdükçe, kendinizi banka kredilerine daha fazla erişim ve risk sermayesi yatırımcılarının potansiyel yeni yatırımları ile de bulabilirsiniz.

Kurumsal Finansman

Bir şirket, ulusal ya da küresel olarak genişleyerek ve pazar hâkimiyeti için mücadele ederek yüksek büyüme düzeyine ulaştığında, halka arz da dâhil olmak üzere değişik finansman seçeneklerini de değerlendirebilir. Küçük bir işletme halka açık bir şirkete dönüştüğünde, hisse senedi ve tahvil satışı şeklinde önemli borçsuz finansman kaynaklarına erişim kazanır. Bir halka arzdaki hisse senetlerinin satılması neredeyse bir gecede oldukça önemli miktarda finansman sağlar, bu da şirkete pazarda varlığını hissettirmek için ihtiyaç duyduğu yakıtı verir. Tahviller, doğrudan yatırımcılarla çalışarak kurumlara borç finansmanı kaynakları sağlayan nispeten düşük faizli bir borçlanma şekli olarak karşımıza çıkar.

Finansman Kaynakları

• Kısa vadeli finansman kaynakları
• Orta vadeli finansman kaynakları
• Uzun vadeli finansman kaynakları

Kısa vadeli finansman kaynakları:

Firmanın bir faaliyet dönemi içinde geri ödeme yükümlülüğü altında bulunduğu borçlardır. Genellikle işletme sermayesinin özellikle alacak ve stokların finansmanında kullanılır. Kısa süreli finansman kaynakları; ticari krediler, banka kredileri, finansman bonosu, dış ticaret finansman olanakları, factoring ve diğer kaynaklardır.

Orta vadeli finansman kaynakları:

Firmaların süresi 1-5 yıl arasında değişen borçları, orta vadeli finansman kaynaklarıdır. Orta süreli finansman; banka kredileri, taksitli donatım (teçhizat) kredileri, dönen krediler, orta vadeli satıcı kredileri ve finansal kiralama (leasing)’dır.

Uzun vadeli finansman kaynakları:

Geri ödeme süreleri 5 yıldan daha uzun olan kaynaklardır. Uzun süreli kaynak ihtiyacı firmanın ya kuruluş aşamasında ya da firmanın büyük yatırımlara girmesi durumunda ortaya çıkar. Kaynak temin edilirken çok iyi düşünülmelidir. Geri dönüşümü olmayan ve maliyeti yüksek olan kaynaklardır. İki gruba ayrılır; uzun süreli borçlar veya uzun vadeli banka kredisi ve öz kaynaklardır.

Oya Özdilek Çağlar

Great Place to Work® Turkey Accountant