Yapay zekanın yükselişi, iş dünyası liderlerine büyük fırsatlar sunarken aynı zamanda ciddi riskleri de beraberinde getiriyor. McKinsey’e göre liderlerin yaklaşık %90’ı, yapay zekanın önümüzdeki üç yıl içinde gelir artışı sağlayacağına inanıyor. Ancak bu potansiyel, dönüşüm sürecinin zorlukları nedeniyle çoğu zaman gerçeğe dönüşemiyor. Nitekim McKinsey, iş yerindeki dönüşümlerin yaklaşık %70’inin başarısızlıkla sonuçlandığını bildiriyor. Bu da yapay zekada başarıya ulaşmanın sanılandan daha zor olduğunu gösteriyor.
Great Place To Work®’ün 2024 yılında 190.000 çalışanla gerçekleştirdiği araştırma, yapay zeka araçları konusunda çalışanları eğitmenin önemini net biçimde ortaya koyuyor. Eğitim ve gelişim fırsatlarına sahip olduğunu belirten çalışanlar, yapay zekayı benimseme konusunda %20 daha istekli.
Ancak güven sadece eğitimle sağlanmıyor. Araştırma, çalışanları karar alma süreçlerine dahil etmenin ve şirket kârından adil bir pay almalarını sağlamanın da güveni artırdığını gösteriyor. Çalışanlar kendilerini etkileyen kararlarda söz sahibi olduklarını ve emeklerinin adil şekilde karşılık bulduğunu hissettiklerinde, yapay zekaya uyum sağlama oranları sırasıyla %20 ve %60 artıyor.
Beceri açığını kapatmak
İş dünyası hızla değişiyor. Linkedin’e göre, 2030 yılına kadar mevcut işlerde kullanılan becerilerin %70’i dönüşüme uğrayacak. Bu dönüşüm çoktan başladı: 2022'den bu yana Linkedin üyeleri profillerine yeni beceriler ekleme konusunda %140'lık bir artış gösterdi. Dahası, global çapta bugün işe alınan çalışanların yaklaşık %20’si, 2000 yılında henüz var olmayan iş unvanlarına sahip.
Yapay zeka değişimin katalizörü mü?
Ancak birçok lider, beceri açığını kapatmak için yalnızca dış yeteneklere yönelerek kritik bir hata yapıyor: Mevcut çalışanları geliştirmek yerine yeni işe alımlara odaklanmak hem yüksek bir maliyet oluşturuyor hem de organizasyon içerisindeki yetenek gelişimi ve çalışan potansiyelinin yükseltilmesine engel oluyor.
McKinsey’in verilerine göre, üst düzey liderler, çalışanlarının sadece %4’ünün işlerinin en az %30’unu üretken yapay zekayla gerçekleştirdiğini düşünüyor. Ancak çalışanlara sorduğunuzda, bu oran üç katına çıkıyor. Bu, liderlerin organizasyonlarındaki AI kullanımına dair ciddi bir kör noktasına işaret ediyor.
Eğitim, sadece bir İK yatırımı değil, rekabet avantajıdır
Microsoft’un raporuna göre, iş yerinde yapay zeka kullananların sadece %39’u şirketlerinden bu konuda eğitim almış. Bu da çalışanlarını AI konusunda geliştiren şirketler için ciddi bir pazar verimsizliği ve dolayısıyla rekabet avantajı anlamına geliyor.
Güvene dayalı bir iş yeri kültürü: Yapay zeka performansının temel taşı
Yapay zekaya yönelik stratejik yaklaşımınız, sadece teknolojiye dair bir karar değil, şirketinizin genel iş performansını da doğrudan etkileyen bir kültürel yatırımdır.
Great Place To Work®'ün 30 yılı aşkın süredir sürdürdüğü kapsamlı iş yeri araştırmalarına ve Great Place To Work® Modeli’ne dayanan bulgular, bunu açıkça ortaya koyuyor. Bu modelin merkezinde yer alan en kritik unsur ise güven: çalışanların liderleri, ekip arkadaşları ve şirketle kurduğu tutarlı, olumlu deneyimlerin ortak paydasıdır.
Dünya genelindeki sektörlerde yapılan analizlere göre, Great Place To Work® Modeli’nde yüksek puan alan şirketler, istisnasız şekilde daha güçlü bir iş performansı sergiliyor. Bu şirketler, yalnızca çalışan deneyiminde değil, aynı zamanda inovasyon, verimlilik ve finansal başarı alanlarında da öne çıkıyor.
Öyle ki, Fortune 100 Best Companies to Work For® listesinde yer alan şirketler, genel piyasa ortalamasının yaklaşık dört katı daha iyi performans gösteriyor. Ekonomik gerileme dönemlerinde bile, güven temelli kültüre sahip şirketlerin ayakta kalma ve gelişme olasılığı çok daha yüksek.İş yerindeki güven düzeyi, yapay zeka girişimlerinin başarısını belirleyen temel faktörlerden biridir.
Great Place To Work® Global CEO’su Michael C. Bush, bu durumu şu sözlerle özetliyor: “Güven, çalışanlara işverenlerinin yapay zekayı iş yeri deneyimlerini daha adil ve daha iyi hâle getirmek için kullanacağı mesajını verir. Tüketiciler bile artık sevdikleri şirketlere duydukları güveni, o şirketlerde çalışan insanların deneyimlerine bakarak değerlendiriyor. Eğer bir şirketin çalışanları iş yerine güven duyuyorsa, o şirketin yapay zekayı etik ve sorumlu bir şekilde kullandığına da güvenebilirsiniz.”
Güveni nasıl inşa edebilirsiniz?
Yapay zeka çağının getirdiği değişim ve belirsizlik ortamında, liderlerin çalışanlarıyla güvene dayalı ilişkiler kurması her zamankinden daha kritik. Great Place To Work® araştırmaları, bu güveni oluşturmak isteyen liderler için üç temel strateji sunuyor:
1. Şeffaf iletişimi benimseyin. Yapay zekanın iş yapış biçimlerini nasıl dönüştüreceğine dair beklentilerinizi açıkça paylaşın. Hangi rollerin değişeceğini, hangilerinin sona erebileceğini ve hangi yeni rollerin doğacağını net bir şekilde ifade edin. Özellikle, yeni rollerin mutlaka mevcut pozisyonların sahipleri tarafından doldurulması gerekmediğini açıkça belirtin.
2. Çalışanlarınızın yetkinliklerini geliştirmek için yatırım yapın. Çalışanlarınıza, şirket içinde doğacak yeni fırsatlar için rekabet edebilmeleri ve kendi piyasadaki değerlerini artırabilmeleri adına yetkinlik kazandırın. Becerilere yapılan bu yatırım, hem iş gücünüzü hem de iş yerinizi geleceğe hazırlayan stratejik bir hamledir.
3. Çekim etkisi oluşturan bir kültür inşa edin. Çalışanların iş yerinde uzun yıllar kalmak ve birlikte büyümek isteyecekleri bir kültür oluşturun. Yapay zeka, yeni çalışma biçimlerinin kapısını aralayabilir. Ancak bu dönüşümde başarılı olacak stratejiler, harika iş yerlerinin krizler ve piyasa dalgalanmalarını atlatmasını sağlayan aynı temel ilkeler üzerine inşa edilmelidir.
Karar noktası: Güven mi, risk mi?
Liderlerin bugün önünde net bir tercih duruyor. Veriler gösteriyor ki, güvene öncelik veren şirketler, yalnızca teknolojik dönüşümü yönetmekle kalmıyor, aynı zamanda rakiplerine kıyasla ölçülebilir şekilde daha iyi performans sergiliyor. Harika iş yerleri, yapay zeka yarışını kazanıyor.
Güven odaklı dönüşüm yolculuğunuzu başlatın.
